Openbare werken (en mobiliteit) zijn in Dilbeek al 30 jaar een oud zeer. Misschien niet toevallig is deze bevoegdheid al een  zelfde periode in de handen van dezelfde partij, maar dat laten we hier in het midden.

Na 6 jaar in de gemeenteraad stel ik vast dat deze dienst niet naar behoren werkt. Laat me duidelijk zijn: het is de verantwoordelijkheid van de politiek die er moet voor zorgen dat de dienst wel werkt naar behoren (meer bepaald de bevoegde schepen. Ik hamer al jaren op deze tekortkomingen, vooralsnog zonder gevolg).

Een aantal voorbeelden om mijn stelling te illustreren:

• De heraanleg van het Dorpsplein en bijhorend de Bodegemstraat en Ternatstraat met fietspaden. In 2007 (na de gemeenteraadsverkiezingen) werd besloten hier werk van te maken. Een budget van 1,5 miljoen euro werd voorzien voor 2010. Resultaat: er is nog steeds geen spade in de grond gestoken, de voorlopige schattingen spreken van 2013 voor de uitvoering.
  Wat is er verkeerd gelopen? Planning in eerste instantie, (verkeerde) mentaliteit in tweede instantie.
  Men wéét dat dit complexe dossiers zijn waaraan subsidies verbonden zijn (en dus overleg met provincie en gewest), dat riolen wel eens vernieuwd zouden moeten worden (en dus overleg met TMVW – de rioolbeheerder) en dat een deel van het terrein een Aquafincollector bevat (en dus overleg met Aquafin). Planning, ontwerp én uitvoering kan in 1 jaar simpelweg niet. Logisch zou dus zijn, als je weet dat de uitvoering in 2010 zou moeten gebeuren, om met het dossier ten laatste van start te gaan in 2008. Dit is pure project planning. Zo werkt men in Dilbeek echter niet. ‘We zullen de problemen wel oplossen als ze zich stellen’. Men wacht tot het half 2010 is en dan gaat men van start – meestal met een studiebureau aan te stellen (voor veel geld). Deze trekt dan dezelfde conclusies die de gemeente al 2 jaar eerder had kunnen trekken, nl. dat heel het project wat tijd in beslag kan nemen en dat er bepaalde risico’s aan verbonden zijn die de uitvoering nog wat kan uitstellen. Of dat Europa subsidies geeft voor de heraanleg van dorpskernen. Dat moet dan wel aangegeven worden door alerte gemeenteraadsleden want de dienst én de schepen vallen uit de lucht (zie artikel). Uiteindelijk moest het studiebureau voor bevestiging zorgen dat dit kon.

• Een meer simpel dossier: nieuwe voetpaden in de Wijngaardstraat tussen de spoorwegbrug en de Schepdaalstraat. Voetpaden, want de reflex om op dergelijke baan aan fietspaden te denken, is er niet. Nochtans maakt deze straat deel uit van het functionele fietsnetwerk wat wil zeggen dat de kosten voor de aanleg van fietspaden voor 80% (!) door andere overheden gedragen worden. Goed voor de gemeentekas dus én uiteraard voor de fietser. Niet in Dilbeek. Er is een pot geld voor voetpaden en die moet elk jaar kost wat kost op. Toegegeven: ook hier is planning op voorhand nodig. De subsidies zijn pas te verkrijgen na overleg met provincie en gewest en dat duurt dus wat langer. Beperkte onteigeningen zouden ook kunnen maar daar begint men liever niet aan want te veel werk en wat te “lastig”. En klinkertjes laten leggen door de plaatselijke huisfirma gaat natuurlijk stukken vlotter. Na opmerkingen op de gemeenteraad hierover komt er volgend voorstel uit de bus: een fietspad langs 1 kant maar wel niet gescheiden van de rijbaan (wat op een weg waar 70 mag gereden worden wel zou moeten) én de gemeente betaalt de volle pot (want het fietspad zal niet conform de normen aangelegd worden en men doet zelfs de moeite niet om de subsidies aan te vragen). Een halfslachtige oplossing dus, die niemand verder helpt: de fietser niet, de verkeersveiligheid niet én de gemeentekas niet.

Dit zijn maar 2 voorbeelden die illustreren dat er wat schort. Naar openbare werken gaat het grootste stuk van de gemeentemiddelen én het zijn in veel gevallen complexe projecten.  De gemeente is echter niet in staat ze te beheren. Getuige hiervan is dat men dergelijke projecten steeds uitbesteed aan dure studiebureaus waarvan de gemeente volledig afhankelijk is (zie ook eerder N-VA persbericht). De factuur loopt op en op het terrein verandert er niets… Elk jaar moeten we met de begroting telkens vaststellen dat de diens openbare werken slechts 1/4de tot 1/3de (in het beste geval) van de geplande werken daadwerkelijk uitvoert. Dit toont aan dat er met de natte vinger wat begroot wordt en dat men van ‘dag tot dag’ werkt en niet op langere termijn.

Dat is nu net wat N-VA wil veranderen. De dienst openbare werken moet een bekwame ‘projectcel’ omvatten die planmatig de projecten aanpakt (naast een cel ‘onderhoud’ die de dagdagelijkse problemen aanpakt). Hier mag wat ons betreft personeel voor aangeworven worden (een personeelslid kost ongeveer 50.000 euro per jaar, een studie voor 1 straat al snel 100.000 euro). Deze projectcel maakt een degelijke planning op en kan inschatten wanneer budget moet voorzien worden om de projecten effectief uit te voeren. Voordeel is dat zowel de burger als de gemeenteraad een duidelijk zicht hebben wanneer wat zal gedaan worden en er controle kan op uitgeoefend worden. Wat men belooft, zou er dan ook effectief moeten komen op het moment dat men heeft beloofd.
Door de kennis ook grotendeels in huis te houden (eigen personeel) zou heel het proces ook moeten versnellen. Een studiebureau heeft er namelijk weinig baat bij iets snel af te handelen. Er gaat ook geen tijd verloren om een studie uit te schrijven. Pas de heel concrete technische uitwerking zou kunnen uitbesteed worden maar alle belangrijke knopen moeten intussen doorgehakt zijn.

Er is ook een ander voordeel: andere projecten die klaar voor uitvoering zijn worden niet uitgesteld omdat er budget geblokkeerd wordt bij openbare werken, centen die naderhand toch niet of veel later worden uitgegeven.

Uiteraard moeten alle gemeentelijke diensten meer op projectmatige basis beheerd worden. Het voorbeeld van openbare werken is echter het meest tastbare én ingrijpende. Wegenwerken zijn zeer complex geworden en men moet rekening houden en afstemmen met verschillende partijen (nutsmaatschappijen, rioolbeheerders, gewest en provincie en niet in laatste instantie, de bevolking). Het is dan ook logisch dat een organisatie zich hier op afstemt en dit op een efficiënte planmatige manier doet.

Logisch maar niet evident in het Dilbeek van 2012…